Orhun alfabesi, aynı zamanda Göktürk alfabesi veya Köktürk alfabesi olarak da bilinir ve Türkçenin tarihi boyunca kullandığı ilk düzenli ve resmi yazı sistemidir. Orhun alfabesi, eski İskandinav yazıtlarında kullanılan runik karakterlere benzediği için Rus ve Avrupa Türkoloji literatüründe birçok isimle anılmıştır:

Orhun alfabesi, Göktürk yazıtlarında kullanıldığından dolayı Göktürk alfabesi olarak da anılmaktadır. M.Ö. 200 ve M.Ö. 150 yıllarında kullanılmaya başlanmış olan Orhun alfabesi, otuz altı harf ile şekillenmiştir. Türk dilinin bu Orhun alfabesi, onuncu yüzyıla kadar kullanılmıştır.

Yenisey yazıtlarında yüzün üzerinde olan damga yani harf sayısı, Orhun yazıtlarında toplamda otuz sekiz harfe düşmüştür. Bu damgaların kaya resimlerinde zaman içerisinde harflere dönüştüğü düşünülmüştür ve bu damgalar yani harfler dokuzuncu yüzyıla kadar kullanılmaya devam etmiştir. Orhun alfabelerinden geriye kalan en iyi görsel kanıt Göktürk yazıtlarıdır. Ancak bu yazıtların araştırılıp çözümlenmesi on dokuzuncu yüzyıla kadar yapılamamıştır.

Orhun alfabesinin en eski örneği, Kazakistan'da Sakalara ait olduğu düşünülen Esik Kurganı'nda bulunan M.Ö. dördüncü yüzyıla ait gümüş tabaktır. Göktürkler, Kırgızlar ve Uygurlar tarafından kullanılan Orhun alfabesi, bazı Türk boyları tarafından Avrupa'ya kadar taşınmıştır. Orhun alfabesi ile yazılmış birçok metin bulunmaktadır. Bu metinler Wolfgang Scharlipp, Talat Tekin ve Marcel Erdal tarafından ayrıntılı olarak araştırılmıştır.

Orhun alfabesinde toplamda otuz sekiz harf vardır. Bunlardan dördü ünlü, geriye kalan otuz dört tanesi ise ünsüz işaretlerdir. Türkçe alfabesinde bu kadar ünsüz harf bulunmaz. Bu durumun sebebi, Orhun alfabesinde birçok ünsüz harfin iki işaret ile gösterilmesinden kaynaklanmaktadır.

Orhun alfabesi ile yazılan metinlerde harfler ayrı ayrı yazılır. Türkçedeki gibi birleştirilerek yazılmaz. Alfabe ile yazılan sözcükler, aralarına üst üste iki nokta koymak suretiyle birbirinden ayrı yazılır. Bunun dışında Orhun alfabesi yazımında başka bir noktalama işareti yoktur. Orhun alfabesi ile yazılan yazılar genellikle sağdan sola, tıpkı Arapça ve Farsçadaki gibi yazılmıştır. Tam tersi soldan sağa doğru yazıldığında ise harfler tamamen ters yazılmıştır.

Orhun alfabesinde seslerin çoğu yazılmadan yapılmıştır. Sesli harfler ilk hecelerde yazılarak sonrasında gelen sesliler de aynı ise diğerleri yazılmaz. Son harf de sesli bitiyorsa o harf de yazılır. Orhun alfabesindeki sessiz harf yazımı da oldukça sağlamdır. Harf fazlalığına rağmen önemli bir karışıklık durumu gözlemlenmez. Ancak ince ve kalın sessizlerin bazı yerlerde birbirinin yerine kullanıldığı görülmüştür. Bu da Orhun alfabesinin birçok alfabeden ne kadar farklı yapıda olduğunun en belirgin göstergelerinden biridir.

Orhun alfabesi, yalnızca Türk dili için değil, genel olarak dünya dilleri tarihi açısından da önemli bir yere sahiptir. Orhun Yazıtları, Türk dili ve kültürünün erken dönemlerine ışık tutan en önemli kaynaklardan biridir. Yazıtlar, Türklerin tarih, kültür, toplum yapısı ve inanç sistemleri hakkında da önemli bilgiler sunmaktadır.

Bu yazılı belgeler, Türk medeniyetinin gelişimi ve dünya tarihindeki yeri açısından da büyük bir öneme sahiptir. Orhun Yazıtları, Türk edebiyatının ve yazılı tarihinin en eski örnekleri olarak kabul edilmektedir.