Hawaii Alfabesi Okunuşları ve Harfleri
11 Temmuz 2024

Hawaii Alfabesi Okunuşları ve Harfleri

Hawai Alfabesi

Hawai alfabesi, dünyanın en eski dillerinden biri olan Hawai diline ait olup, en az sayıda harften oluşan bir alfabedir. Hawai dilinin zaman içinde ve hatta 20. yüzyılın sonunda yok olacağı görüşü yaygındı. Ancak son yarım asırlık dönemde artan ilgi ve düzenlemelerle okullarda ve üniversitelerde öğretilmeye başlanmıştır. Bu sayede yok olmaktan kurtulsa bile, Hawai'de anadil olarak Hawai dilini konuşabilenlerin sayısı hâlâ çok azdır. Ülke nüfusunun sadece %0.3'ü Hawai dilini konuşmaktadır. Hawai alfabesi ise toplamda 12 harf ve bir adet okina (') adı verilen ters kesme işaretinden oluşmaktadır.

Hawai Dili Tarihsel Akışı

Hawai Adaları keşfedildiğinde, sadece konuşulan bir dil mevcuttu ve herhangi bir yazı sistemi kullanılmamaktaydı. Misyonerlerin 1820'de Hawai'ye gelmeleri ve İncil'i Hawai halkına aktarma çabaları sonucunda, konuşma dili yazı diline de uyarlanmıştır. 1826 yılında misyonerler, Hawai alfabesini oluşturmuşlardır. Bunun akabinde yerel halka okuma yazma öğretilmiş ve İncil Hawai diline çevrilmiştir.

1898 yılında Hawai, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlandı. Bu durum, Hawai dilinin tüm resmi kurumlarda ve okullarda yasaklanmasına neden oldu. Ancak halk, günlük konuşmalarında dilini kullanmaya devam ediyordu.

Zaman içinde dilin yok olacağı düşünülmüşse de, 1978 yılında Hawai dili, İngilizcenin yanında resmi dil olarak kabul edilerek dilin kurtarılmasına yönelik çalışmalara başlanmış ve ilerleyen yıllarda dil okulları açılmıştır.

Hawai Alfabesi

Hawai alfabesi, toplamda 12 harf ve bir okina (') işaretinden oluşur:
  • A, E, I, O, U, H, K, L, M, N, P, W ve okina (')
Hawai dilinin göze çarpan özellikleri şunlardır:
  • Hawai dilinde tüm sözcükler ünlü ile biter. Örneğin
Kai: Deniz.

Nahele Ma'ukele: Orman.

Kupunakane: Büyükbaba.

Kupunawahine: Büyükanne.
  • Her sessiz harften sonra mutlaka en az bir tane sesli bir harf gelir.
  • İki sessiz harf yan yana bulunmaz.
  • Okina (') sessiz harf olarak sayılır. Bu işaret, içinde bulunduğu sözcüğün anlamını değiştirdiği için harf olarak kabul edilir. Örneğin
Kai: Deniz demektir. Ancak ka'i şeklinde yazılırsa yönetmek anlamına gelir.

Okina, bulunduğu sözcükte bir duraklama yaptırır ve sözcüklerin başında da bulunabilir. Mesela; 'ohi'alomi (Domates) sözcüğü okina ile başlar. Okina, iki ünlü arasında veya başta kullanılır.

Hawai alfabesi bazen 12 harf, bazen 13 harf olarak bahsedilmektedir. Ancak okullarda okina dahil edilerek 13 harfli olarak öğretilmektedir.

Ekstra Bilgiler

Hawai dilinin canlandırılması ve korunması amacıyla çeşitli kültürel programlar ve dil kursları düzenlenmektedir. Bu çabalar, dilin genç nesiller arasında yaygınlaşmasını ve kültürel mirasın korunmasını sağlamaktadır. Ayrıca, Hawai dilinde yazılan müzikler, edebi eserler ve medya içerikleri de bu dilin yaşatılmasına katkı sağlamaktadır.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

soru

Reşide

11 Temmuz 2024 Perşembe

Hawai dilinin kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya kalması, fakat son yıllarda tekrar canlandırılmaya çalışılması hakkında ne düşünüyorsunuz? 1978'deki resmi dil olarak tanınması ve sonrasındaki çalışmalar yeterli miydi?

Cevap yaz
1. Cevap
cevap

Admin

Merhaba Reşide,

Hawai dilinin kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya kalması gerçekten endişe verici bir durumdu. Ancak, 1978'de resmi dil olarak tanınması ve sonrasında yapılan canlandırma çalışmaları büyük bir adım oldu. Bu adımlar sayesinde dilin kullanımında bir artış gözlemlendi ve genç kuşakların bu dili öğrenmesi teşvik edildi.

Yine de, bu çalışmaların yeterli olup olmadığı konusunda farklı görüşler olabilir. Bazıları, daha fazla kaynağın ve eğitimin gerekli olduğunu savunabilir. Ancak, yapılan bu çalışmaların dilin yok olmasını önlemek için önemli bir temel attığı kesin.

Sevgiler,

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Devanagari Alfabesi ve Harfleri

Devanagari Alfabesi ve Harfleri

İlginizi Çekebilir

Göktürk Alfabesi

Göktürk Alfabesi

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Yunan Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Yunan Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Çin Alfabesi Yazılışı ve Okunuşu

Çin Alfabesi Yazılışı ve Okunuşu

Slovak Alfabesi ve Harfleri

Slovak Alfabesi ve Harfleri

Kiril Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Kiril Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Enokyan Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Enokyan Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Güncel

Bulgar Alfabesi Okunuşları ve Okunuşları

Bulgar Alfabesi Okunuşları ve Okunuşları

Güncel

Melek Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Melek Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Havacılık Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Havacılık Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Hiragana Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Hiragana Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Kuranı Kerim Alfabesi

Kuranı Kerim Alfabesi

Azerbaycan Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Azerbaycan Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Alfabe Türleri ve Anlamları

Alfabe Türleri ve Anlamları

Hintçe Alfabesi Kullanımı ve Tarihi

Hintçe Alfabesi Kullanımı ve Tarihi