Görme engelliler alfabesi, diğer adıyla Braille alfabesi, 1821 yılında Louis Braille tarafından geliştirilmiş ve görme engellilerin okuyup yazmaları için kullanılan bir alfabedir. Bu alfabe, dikdörtgen düzen üzerine altı kabartılı noktanın dizilmesiyle oluşturulan bir sistemdir. Her iki kolonda üçer nokta bulunur ve bu noktalardan her biri 64 farklı kombinasyondan birini oluşturacak şekilde dizilir. Bu harfleri isimlendirmek için her noktanın bulunduğu pozisyona göre bir adlandırma yapılır. Örneğin:
Braille Alfabesinin Tarihçesi Braille alfabesi, aslında Napolyon'un isteği doğrultusunda Charles Barbier tarafından askerlerin gece karanlığında anlaşmalarını sağlamak için geliştirilmiş bir sisteme dayanır. Bu sistem çok zor ve karmaşıktı ve askerler tarafından da reddedildi. 1821 yılında Louis Braille ve Charles Barbier buluşarak bu alfabenin geliştirilmesi üzerinde çalıştılar. Braille, Barbier'in sistemindeki en büyük eksikliğin ne olduğunu çözdü. Bu eksiklik, bir harfin parmak hareketi olmadan anlaşılamıyor olmasıydı. Bir sembolden diğerine hızlıca geçilemiyordu. Braille, bu eksikliği gidererek altı noktalı sistemi buldu ve bu sayede görme engelliler için devrim niteliğinde bir alfabe geliştirdi. Braille Alfabesi Braille yazı sistemi, karakterleri ikili şema üzerinde gösteren bir yazı sistemidir. Bu sistemde, Türkçede “ö, ü, ğ, ç, ş” sesleri için yeni semboller oluşturulur. Bunun dışında, 64 mümkün seçenek sunan bu yazı sistemi, müzik ve matematik sembolleri için de tasarlanan işaretleri kapsayabilmektedir. Bu sistemin bir diğer avantajı da öğrencilere hızlı okuma tekniğini öğretmesidir. Türk Braille Alfabesi Türkiye'de kullanılan Braille alfabesi, uluslararası kullanımı takip etmektedir. Ünlüler içindeki “ö, ü” sesleri Fransız formuna, ünsüzlerden “ç, ğ, ş” ise “ch, gh, sh” formlarına benzer bir yapıya sahiptir. Bunun dışında, “ı” ünlüsü, “i” ünlüsünün aşağı kaydırılması ile gösterilir. Latin Alfabesinde Olmayan Harfler Ülkelerin dillerine göre Braille yazım sistemine ilave edilmiş birçok harf eklentisi mevcuttur. Türkçedeki “ş, ç, ğ, ö, ü, ı, i”, Fransızcadaki “ö, e” gibi harfleri belirtmek için ilgili harfe küçük değişiklikler yapılarak oluşturulur. Bir örnek verecek olursak, “ü” harfini göstermek için “u” sembolünde kullanılan birinci nokta ikinciye geçer. Bu gösterim tarzı her dilde farklılık gösterir. Braille Alfabesine Latin Harfleri Uygulamayan Diller Arapça, Rusça, Ermenice, Yunanca, Japonca, İbranice, Çince gibi dillerde bu sistem farklı şekillerde uyarlanmıştır. Ekstra Bilgiler Braille alfabesinin geliştirilmesi, görme engelliler için eğitim ve günlük yaşamda büyük bir devrim niteliği taşımaktadır. Bu alfabe sayesinde görme engelliler, kitap okuyabilir, yazı yazabilir ve hatta matematiksel hesaplamalar yapabilirler. Ayrıca, Braille alfabesi teknolojik cihazlarda da kullanılarak görme engellilerin bilgiye erişimini daha da kolaylaştırmaktadır. Örneğin, Braille ekranlar ve Braille yazıcılar sayesinde görme engelliler, dijital verileri Braille alfabesi ile okuyabilmekte ve yazabilmektedir. |